امروزه آپارتمان نشینی بسیاری از مردم را از لذت کاشت و مصرف سبزی تازه محروم کرده است. بدلیل اینکه بسیاری بر این باور هستند که کاشت سبزیجات تنها مختص باغ و باغچه است. اما باید بدانیم که کاشت و نگهداری سبزی در خانه خوشبختانه نیازی به فضای بزرگ ندارد؛ ما حتی می‌توانیم در گلدان‌های کوچک انواع مختلفی از سبزیجات را در خانه بکاریم و هر روز با دیدن رشد آنها و استفاده از محصولات تازه ذوق‌زده شویم. اما چرا کاشت و نگهداری سبزی در خانه مهم است؟ در ادامه به مزایای سبزی‌کاری در خانه و نکات کاربردی آن می‌پردازیم.

مزایای کاشت و نگهداری سبزی در خانه

کاشت، پرورش و نگهداری سبزیجات در خانه علاوه بر اینکه لذت بخش است، برای بسیاری افراد یک نوع سرگرمی محسوب می‌شود که باعث ایجاد آرامش در آنها می‌شود. بسیاری از روانشناسان باغبانی را به عنوان راهی کارآمد برای مقابله با افسردگی پیشنهاد می‌کنند. کاشت و نگهداری سبزی در خانه کم هزینه بوده و شما می‌توانید با اینکار، تا حد زیادی در هزینه‌های سالیانه خود صرفه‌جویی کنید. همچنین با توجه به استفاده از سموم و بعضاً آب‌های آلوده در نگهداری سبزیجات خارج از خانه و غیر ارگانیک بودن آنها، با کاشت و نگهداری سبزی در خانه شما می‌توانید در تمام روزهای سال از مصرف سبزیجات سالم و ارگانیک لذت ببرید.

ابزارهای مورد نیاز برای کاشت سبزیجات در خانه

• بذر سالم و مناسب
• خاک استاندارد یا خاک مخصوص کاشت سبزیجات
• کود (خاک برگ، کودهای حیوانی، خاکستر چوب، تفاله چای)
• گلدان مناسب، باکس های چوبی، بطری های پلاستیکی یا بازیافتی
• آبپاش کوچک
• بیلچه
• الک

نکته های اولیه در کاشت و نگهداری سبزی در خانه

بذر

تهیه بذر مناسب و سالم یک از نکته های مهم در موفقیت کاشت سبزیجات است. برای خرید بذر از گلخانه ها گل و گیاه بایستی دقت کرد که بذر تولید همان سال را خریداری کرد. لازم به ذکر است بعضی از سبزیجات نیاز به نشا دارند که در هنگام خرید نشا باید دقت کرد برگ ها زرد یا پژمرده و ساقه ها تنک نباشند.

نور

تمامی سبزیجات و صیفی جات به 6 تا 8 ساعت نور مستقیم خورشید احتیاج دارند. البته بعضی سبزیجات از نوع برگ دار به کم نوری مقاومت دارند. بنابراین انتخاب مکان نوردار مانند پنجره های جنوبی یا بالکن برای رشد سبزیجات ضروری است. اگر در منزل خود مکان مناسب و یا پنجره نورگیری وجود ندارد، می‌توانید از لامپ های رشد گیاه (grow light) و یا لامپ های فلورسنت استفاده کنید.

زه کشی

سبزیجات به خاک و گلدان با زه کشی مناسب نیاز دارند. برای داشتن زه کشی مناسب می توانیم از گلدان های سوراخ‌دار و زیر گلدانی استفاده کنیم و یا قبل از اضافه کردن خاک به گلدان، ردیفی از سنگ را در گلدان قرار دهیم. سبزیجات گیاهان علفی یک‌ساله هستند؛ بنابراین ریشه و ساقه زیادی ندارند و گلدانهایی سفالی و یا پلاستیکی با قطر 20 تا 25 سانتی متر برای کاشت آنها مناسب و کافی است.

خاک

انتخاب خاک مناسب یکی از نکته های اصلی دیگر است. خاک مناسب سبزیجات ، خاکی سبک متشکل از خاک برگ، کود، ماسه، خاک باغچه است. خاک ارگانیک نیز، خاکی بسیار مناسب برای کاشت سبزیجات است. در اغلب گلخانه ها و مراکز فروش گیاه، خاک استاندارد برای کاشت سبزیجات موجود است.

موقعیت

مکان قرار گیری گلدان‌های سبزیجات در خانه بهتر است به دور از باد و در جای ثابتی باشد. وزش باد می‌تواند به سبزیجات خصوصاً سبزیجات جوان ضربه بزند.

مراحل کاشت و نگهداری سبزی در خانه

کاشت سبزیجات

1. قبل از کاشت بذرها در گلدان ، بایستی بذرها را در درون آب ولرم به مدت 8 ساعت تا سه روز خیس دهیم. سپس در هنگام کاشت بذرها را از آب خارج کرده و بر روی پارچه و یا روزنامه قرار می دهیم تا نم آنها گرفته شود.
2. پس از انتخاب گلدان با زه کشی مناسب ، خاک استاندارد سبزیجات را الک کرده و تا ارتفاع 15 سانتی متری گلدان از خاک الک شده پر می کنیم.
3. سپس سطح خاک را صاف کرده و کمی خیس می کنیم و بذرها را به صورت فاصله دار روی سطح خاک می پاشیم.
4. روی بذرها یک لایه نازک از خاک که دو برابر اندازه خودشان است می‌ریزیم. اگر میزان بیشتری از خاک استفاده کنیم ممکن است بذرها نتوانند رشد کنند و یا خفه شوند. میزان کم خاک روی بذر نیز باعث پایین رفتن بذر و یا در معرض هوا قرار گرفتن آن در هنگام آبیاری می شود.

نگهداری از سبزیجات

1. سپس سطح مقطع گلدان را با روزنامه و یا گونی می پوشانیم به شکلی که روی سطح خاک قرار گیرد و با یک آبپاش کوچک و یا اسپری آب روزی دو تا 4 بار برای روی سطح روزنامه و یا گونی آب می ریزیم. برای رشد بهتر و سریع‌تر جوانه ها بهتر است گلدان را 2 تا 5 روز در مکانی گرم و تاریک قرار دهید.
2. بعد از اینکه جوانه ها دو یا سه میلی متر بالا رشد کردند، روزنامه یا گونی را از روی سطح آنها برداشته و به شکل مستقیم آبیاری می کنیم و گلدان را در معرض نور و یا لامپ های رشد گیاه قرار می دهیم. آبیاری بایستی متناسب باشد. آبیاری بیش از حد باعث پوسیدگی ریشه و خفگی ریشه بدلیل کمبود اکسیژن می‌شود. بنابراین بهتر است هر زمان خاک سطح گلدان خشک شد، اقدام به آبیاری کنیم.
3. بدلیل آبیاری و شسته شدن مواد مغذی خاک ، معمولا بعد از دو هفته نیاز به کود دهی داریم. کود دهی موجب رشد بیشتر سبزیجات می شود. برای کود دهی نیازی به استفاده از کودهای شیمیایی نیست و از کودهای طبیعی مثل خاک برگ یا براده چوب یا خاکستر چوب و حتی تفاله چای نیز می توان استفاده کرد. کودهای شیمیایی هم با دوز و دستور مشخص بر روی بسته های آن در بازار موجود هستند.
4. بعد از حدود دوهفته سبزیجات شما آماده خوردن هستند البته بهتر است بعضی سبزیجات مانند تره را در ابتدا با قیچی کوتاه کرد تا پایه آنها قوی شود. سبزیجاتی مثل گشنیز ، جعفری و ریحون بعد از رشد جوانه ها و 8 برگی شدن قابل استفاده هستند و برای چیدن آنها بهتر است دو برگ ابتدای ساقه را چید؛ زیرا باعث رشد ساقه های فرعی از پایین گیاه می شود و به پرپشت شدن آنها کمک می کند.

نکات تکمیلی

اگر سبزیجات شما دچار آفات شدند نیازی به استفاده از سموم شیمیایی نیست و تنها با مخلوط آب و الکل و اسپری آنها بر روی سبزیجات می تواند آفات را از بین برده و سبزی کاملا ارگانیک داشته باشیم.

سبزیجات دارای مقدار زیادی مواد معدنی و ویتامین ضروری برای بدن انسان هستند علاوه بر این سبزیجات با داشتن سلولز به دستگاه گوارش کمک می‌کنند. بذر انواع سبزیجات (شاهی، ریحان، تره، گیشنیز، جعفری، گوجه فرنگی، کدو و بادمجان …..) را می‌توان در فصول مختلف و زمان‌های متفاوت در خانه کاشت و در طول سال از خوردن انواع سبزیجات لذت برد. برای کاشت و نگهداری سبزی در خانه نیازی به تخصص نیست و تنها با رعایت کردن درست نکات کاشت و فضای کوچک در خانه خود می‌توانید تنوع بالایی از سبزیجات سالم و بهداشتی و ارگانیک داشته باشید.