غذای ارگانیک غذایی است که مواد تشکیل دهنده آن نیز ارگانیک بوده و به دور از هرگونه کود و مواد شیمیایی رشد کرده باشد. کشور ما ایران نیز به دلیل موقعیت قرارگیری در شرایط مساعد برای کشاورزی، قابلیت پرورش مواد خوراکی ارگانیک را دارد. به همین منظور تصمیم داریم به بررسی شرایط مساعد برای کشاورزی و فواید غذای ارگانیک در ایران بپردازیم.

شرایط مساعد کشاورزی در ایران

یکی از کشورهایی که می‌توانیم از نظر پیچیدگی جفرافیایی، ایران را با آن مقایسه کنیم اسپانیا است. هر دوی این کشورها دارای یک منطقه مرتفع مرکزی، تابستان‌های خشک و اغلب زمستان‌های به شدت سردی هستند. همچنین هر دو دارای مناطق کوهستانی وحشی هستند که نابارور بوده و برای کشاورزی مساعد نیستند. اما با این حال، کشور ما دارای کوه‌های بلندتر بوده و به همین دلیل اوج گرما و سرما بارزتر است. کشور ما یک فلات مرتفع محسوب می‌شود که بین دو فرورفتگی قرار دارد: دریای خزر در شمال و خلیج فارس در جنوب. همین شرایط باعث شده است که مواد اولیه غذای ارگانیک در ایران قابل پرورش باشد.

• مزارع ارگانیک در شمال کشور:

برای مثال در شمال کشور رشته کوه البرز یک دشت ساحلی حاصلخیز در امتداد دریای خزر ایجاد می‌کند که عمده محصولات آن برنج ، چای و مرکبات ارگانیک است.

• باغ‌ها و جنگل‌های غرب کشور:

در غرب، با رفتن به سمت جنوب تا خلیج فارس، رشته کوه زاگرس در بعضی نقاط به بیش از 4000 متر ارتفاع رسیده است. دره‌های عرضی در امتداد رشته کوه زاگرس هنوز بقایایی از جنگل‌های گسترده بلوط، پسته‌، بادام و گردو وجود دارد، که کشاورزان و باغداران سعی بر پرورش محصولات ارگانیک دارند.

• مناطق کوهستانی:

به طور کلی، مناطق کوهستانی و کف دره‌ها فرصت‌هایی را برای رشد گندم و جو به ترتیب برای 50 و 17 درصد از محصولات کشاورزی ایران فراهم می کنند. در این نواحی، چغندر قند و سیب زمینی پرورش داده می‌شود.

• مناطق گرم و خشک:

در مناطق خشک‌تر می‌توان مزارع  خرما، عناب و درخت‌های تمر را پیدا کرد. تولید پسته ارگانیک ایرانی در نخلستان‌های وسیعی از واحد‌های کویری در جنوب شرقی پروش داده می‌شود.

غذای ارگانیک در ایران

پرورش غذای ارگانیک در ایران می‌تواند تأثیر عمده‌ای بر سلامت روحی، روانی و همچنین جامعه داشته باشد. در غذاهای ارگانیک غالباً مواد مغذی مفیدی مانند آنتی اکسیدان‌ها نسبت به غذاهای معمولی رشد کرده و افرادی که آلرژی به غذاها، مواد شیمیایی یا مواد نگهدارنده دارند، ممکن است وقتی غذاهای ارگانیک می خورند علائم کمتری داشته باشند.

محصولات ارگانیک حاوی سموم دفع آفات کمتری هستند. مواد شیمیایی مانند قارچ کش‌های مصنوعی، علف کش‌ها و حشره کش‌ها به طور گسترده‌ای در کشاورزی معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرند و باقی مانده ‌آن‌ها روی غذایی که می خوریم باقی می مانند.

غذای ارگانیک در ایران اغلب تازه‌تر است، زیرا حاوی مواد نگهدارنده نیستند که ماندگاری آن‌ها را بیشتر کند. محصولات ارگانیک در مزارع کوچکتر و نزدیک به محلی که به فروش می رسند تولید می شوند.

نقش کشاورزی ارگانیک چیست؟

به طور کلی کشاورزی ارگانیک برای محیط زیست بهتر است. روش‌های کشاورزی ارگانیک ممکن است باعث کاهش آلودگی، صرفه جویی در مصرف آب، کاهش فرسایش خاک، افزایش حاصلخیزی خاک و مصرف انرژی کمتر شود. کشاورزی بدون آفت کش‌های مصنوعی نیز برای پرندگان و حیوانات اطراف و همچنین افرادی که در نزدیکی مزارع زندگی می‌کنند بهتر است.

حیوانات پرورش یافته به روش ارگانیک

به حیوانات پرورش یافته با محصولات و مواد ارگانیک، آنتی بیوتیک، هورمون رشد یا محصولات جانبی خوراکی داده نمی‌شود. تغذیه با فرآورده‌های جانبی حیوانات دامی، خطر بیماری جنون گاوی یا (BSE) را افزایش می‌دهد و استفاده از آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند گونه‌های باکتری مقاوم در برابر آنتی بیوتیک ایجاد کند. به حیوانات پرورش یافته ارگانیک فضای بیشتری برای جابجایی و دسترسی به فضای باز داده می‌شود که به سلامتی آن‌ها کمک می‌کند.

گوشت و شیر ارگانیک می‌تواند از نظر مواد مغذی خاص غنی‌تر باشد. نتایج در یکی از مطالعات محققان نشان می‌دهد که سطح برخی از مواد مغذی، از جمله اسیدهای چرب امگا 3، در گوشت و شیر آلی تا 50 درصد بیشتر از نسخه‌های مرسوم است.

فواید غذای ارگانیک

• غذای ارگانیک در ایران فاقد GMO است. ارگانیسم‌های اصلاح شده ژنتیکی (GMO) یا غذاهای مهندسی شده ژنتیکی (GE) گیاهانی هستند که DNA آن‌ها به طریقی تغییر کرده است. که امکان بروز آن در طبیعت یا در تلاقی سنتی وجود ندارد. از این مواد معمولاً به منظور مقاومت در برابر آفت کش‌ها یا تولید حشره‌کش‌ها استفاده می‌شود.
• با خودکفایی در پرورش محصولات ارگانیک پول در اقتصاد محلی باقی می‌ماند. به عبارتی دیگر پول بیشتر بجای خرید محصولات صادراتی، مستقیم به کشاورزان خودمان می‌رسد.
• با پرورش محصولات ارگانیک در کشور، محصول هنگام رسیدن برداشت می‌شود. در نتیجه تا زمانیکه به دست مصرف کننده برسد، تازه، و پر از عطر و طعم است.

سخن آخر

برخی از کشاورزان کوچک محلی در پرورش محصولات خود از روش‌های ارگانیک استفاده می‌کنند، اما ممکن است توانایی تأمین گواهی ارگانیک را نداشته باشند. بنابراین انجمن ارگانیک ایران با حمایت از این کشاورزان می‌تواند سرانه تولید غذای ارگانیک در ایران را افزایش دهد.